هیچ چیزی بدتر از سفیدک‌های ریز لابه‌لای موها یا روی لباس نیست. پوسته پوسته شدن سر معمولا جزء عوارض جانبی عارضه‌ها و مشکلات سلامتی است که معمولا با خارش و سوزش همراهند. در برخی موارد، این مشکل به شدت مسری است و باید علائم و نشانه‌ها هر چه سریع‌تر تشخیص داده شوند. معمولا برای درمان پوسته سر از ضد ویروس‌ها یا ضد قارچ‌ها استفاده می‌کنند؛ البته درمان‌های خانگی هم برای تسکین عارضه‌ها و مشکلات آن وجود دارند. در ادامه این مقاله به بررسی دلایل این مشکل و راهکارهای غلبه بر آن می‌پردازیم.
پوسته پوسته شدن پوست سر به چه معناست؟
پوسته‌های موجود در سر باعث خارش پوستی می‌شوند. این پوسته‌ها تکه‌هایی از پوست کف سر هستند و البته راه‌های درمانی آن کمی چالش برانگیز است زیرا این عارضه می‌تواند به دلیل مشکلات مختلف داخلی باشند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم پیش از درمان درمان پوسته پوسته شدن پوست سر حتما با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید.
پوست پوست شدن سر یا شوره سر؟
علائم شوره سر و پوسته سر گاهی شبیه به هم‌اند ولی با این وجود تفاوت‌های اساسی با هم دارند و در نتیجه درمان پوسته سر با درمان شوره سر متفاوت است.
- پوسته شدن سر به دلیل کمبود رطوبت کافی کف سر ایجاد می‌شود.
- شوره سر مسری نیست و معمولا به دلیل لایه انداختن پوست کف سر ایجاد می‌شود .
- یکی دیگر از دلایل پوسته پوسته شدن کف سر، سردی و خشکی هواست (توجه کنید شوره سر هیچ ارتباطی با دمای هوا ندارد).
- خارش کف سر در هر دو مورد یکی از نشانه‌های متداول است که علتش پوست انداختن سر است.
علائم پوسته سر
اگر هرکدام از این علائم را دیدید، وقت آن رسیده که به فکر درمان پوسته سر باشید:
- قرمزی پوست سر
- پوست پوست شدن
- خشکی پوست سر
- سوزش و خارش کف سر
- ریزش مو
علت پوسته شدن پوست سر
پوسته پوسته شدن سر دلایل مختلفی دارد که در ادامه قبل از درمان پوسته سر به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی به معنای التهاب پوست است به دلیل آلرژی یا حساسیب به مواد آلرژی‌زای بیرونی اتفاق می‌افتد. این مشکل در هر زمان و مکانی پس از تماس بدن با هر یک از مواد آلرژی‌زا مانند برس مو، رنگ مو، شامپو و غیره می‌تواند رخ بدهد.
در موارد بسیار نادر این عارضه از برگ‌های پیچک‌های سمی منتقل می‌شود. این در صورتی است که پوست کف سر در تماس مستقیم با این برگ‌های سمی قرار بگیرد. در این عارضه، پوست کف سر ورم می‌کند، می‌سوزد و می‌خارد.
به یاد داشته باشید خاراندن سبب ایجاد زخم و خونریزی می‌شود.
برای درمان پوسته سر ناشی از این درماتیت تماسی معمولا باید ماده آلرژی‌زا را به کل حذف کرد. یک پزشک متخصص در تشخیص دلیل عارضه می‌تواند کمک زیادی به شما بکند.
با تشخیص ماده آلرژی‌زا، باید به پوستتان زمان بدهید تا بتواند خود را ریکاوری بکند. برای بهبود سوزش و خارش آن هم کمپرس آب گرم بهترین راه‌حل است.
در شرایطی که شدت عارضه بالاست، ممکن است پزشک برای درمان پوسته سر استروئید تجویز کند.
درماتیت سبورئیک
بسیاری عارضه پوست پوست شدن کف سر را به شوره سر ربط می‌دهند ولی تاکنون هیچ رابطه دقیقی بین درماتیت سبورئیک و شوره سر مشخص نشده است.
با این وجود، این دو عارضه کاملا شبیه هم هستند و برخی متخصصان علت درماتیت سبورئیک را شوره سر می‌دانند و برخی اظهار می‌کنند این دو مشکل، هیچ ارتباطی با هم ندارد.
به طور کل، درماتیت سبورئیک در قسمت‌های مختلف بدن که عرق در آنجا تولید و جمع می‌شود مانند کشاله ران‌ها، زیر بغل و پوست سر رخ می‌دهد. غده‌های چربی زیر پوست، عرق ترشح می‌کنند ولی اینکه چرا این پدیده طبیعی باعث چنین عارضه‌ای می‌شود، هنوز پاسخ روشنی برای آن وجود ندارد.
برخی اظهار می‌کنند که این عارضه در نتیجه استرس، نوسات هورمونی و حتی تغییرات آب و هوایی ناشی می‌شود و برخی بر این باورند که این مشکل با بیماری‌هایی مانند دیابت و پارکینسون رابطه مستقیمی دارد.
درماتیت سبورئیک، پوسته‌های زرد یا سفید رنگ است که می‌سوزد و باعث ایجاد شوره یا زخم روی کف سر می‌شود. بهترین شامپو برای پوسته سر ناشی از درماتیت سبورئیک، شامپوهای نرم کننده و رطوبت‌رسان است.
معمولا برای درمان پوسته سر ناشی از درماتیت سبورئیک از کورتیکواستروئید استفاده می‌کنند و برای مهار شوره سر ناشی از آن، شامپوهای ضد شوره را تجویز می‌کنند. گرچه این درمان‌ها به تنهای سبب رفع درماتیت سبورئیک نمی‌شود ولی از عفونت‌های جانبی آن به طرز خارق‌العاده‌ای پیشگیری می‌کنند.
گاهی این مشکل خود به خود درمان می‌شود ولی ممکن است درمان پوسته سر سال‌ها به طول بیانجامد.
پسوریازیس پوست سر
پسوریازیس مشکل خود ایمنی است. پسوریازیس پوست سر همانطور که از نامش بر می‌آید روی پوست سر اثر می‌گذارد. این مشکل، یکی از شایع‌ترین مشکلات در دنیاست و می‌تواند سبب سوزش، خارش و خشکی پوست سر شود.
در پسوریازیس شاهد زخم، پوست پوسته شدن کف سر و ملتهب شدن آن هستیم. این بیماری مسری نیست و در برخی موارد به دلایل ژنتیکی به وجود می‌آید. همچنین عفونت، استرس یا جراحت می‌تواند منجر به این مشکل بشوند. شایان ذکر است برای این عارضه، هیچ روش درمانی مشخصی وجود ندارد.
درمان پوسته سر و خارش ناشی از پسوریازیس کف سر به شدت آن بستگی دارد. در موارد خفیف از شامپوهای درمانی کمک می‌گیرند و در صورتی‌که شدت عارضه بسیار جدی باشد، معمولا سعی می‌شود آن را با استروئید موضعی یا تزریقی کنترل کنند.
دلیل پوسته سر چیست: بیماری لیکن پلان
لیکن پلان هم مانند پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که باعث ایجاد زخم می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری در اطراف فولیکول‌های موهایشان، تکه‌ها و پوسته‌های سفید یا قرمز رنگی مشاهده می‌کنند. یکی از عوارض این مشکل، ریزش مو است. زخم‌هایی که بر اثر این بیماری روی کف سر ایجاد می‌شود، مانع رشد موهای جدید می‌شود.
در این مشکل همچنین شاهد تاول و برآمدگی در دیگر قسمت‌های بدن هم هستیم. به علاوه، شکنندگی ناخن‌ها، ایجاد لکه‌های سفید داخل دهان، زخم شدن ناحیه تناسلی از دیگر نشانه‌های این بیماری دردناک است.
در برخی موارد، این بیماری خود به خود درمان می‌شود. ولی بهتر است در صورت بروز این نشانه‌ها برای درمان پوسته سر سریعا به پزشک متخصص مراجعه کرد. معمولا برای درمان پوسته سر ناشی از این بیماری، از استروئید دهانی، تزریقی یا موضعی کمک می‌گیرند. در برخی موارد، پزشک برای کنترل خارش و جلوگیری از آسیب بیشتر، آنتی هیستامین تجویز می‌کند.
گاهی این عارضه مجددا در فرد شروع می‌شود و تا سال‌ها وی را درگیر خود می‌کند.
بیماری زونا
زونا (هرپس زوستر) به دلیل ویروس واریسلا ایجاد می‌شود. شایان ذکر است این ویروس باعث آبله مرغان هم می‌شود. این ویروس به صورت نهفته در بدن بسیاری از افراد وجود دارد و در صورت فعال شدن، فرد را به زونا مبتلا می‌کند. علت فعال شدن این ویروس هنوز به درستی مشخص نشده است ولی برخی از پزشکان عقیده دارند که ضعف سیستم ایمنی بدن و کهولت سن می‌تواند از مهم‌ترین دلایل آن باشد.
ولی مطالعات دیگر نشان داده است که این حملات می‌تواند در بدن یک فرد کاملا سالم هم رخ بدهد. زنا به اندازه آبله مرغان مسری نیست ولی اگر تاکنون آبله مرغان نگرفته باشید، ممکن است ویروس واریسلا زوستر از کسی که مبتلا به زوناست، شما را به آبله مرغان مبتلا کند.
برخلاف آبله مرغان که در کل بدن پخش می‌شود، زونا تنها قسمت‌های کوچکی از بدن را درگیر می‌کند که یکی از این قسمت‌ها می‌تواند پوست کف سر باشد. در این مورد، دانه‌های قرمز خارش دار، تاول و برآمدگی‌های بزرگی را روی پوست افراد می‌بینیم.
احساس خارش در صورتی تاول‌ها و آبله‌ها باز بشوند، به سادگی می‌تواند سبب ایجاد زخم روی پوست بشود. دانه‌های زونا بسیار دردناک‌اند و معمولا با سردرد، حس ضعف در ماهیچه‌های صورت و تب همراه است.
از بین بردن پوسته سر ناشی از بیماری با کمک داروهای ضد ویروسی ممکن است. گاهی برای کنترل علائم و نشانه‌های این بیماری از داروهای ضد درد و کرم‌های موضوعی استفاده می‌کنند. درمان پوسته سر ناشی از این بیماری معمولا بین سه تا پنج هفته طول می‌کشد و همیشه این احتمال وجود دارد که بیماری دوباره عود کند. متاسفانه در برخی حتی با وجود درمان پوسته سر، بعضی از عوارض زونا همیشه در فرد باقی می‌ماند.
عفونت قارچی پوست سر: دیگر علت پوسته شدن پوست سر
عفونت قارچی فولیکول‌های مو و پوست کف سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به شدت مسری است. شایان ذکر است با تماس شی که فرد مبتلا آن را لمس کرده، این بیماری به سادگی به شما منتقل می‌شود. عفونت قارچی یا همان کچلی سر در کودکان یک مشکل رایج است که با دانه‌های قرمز و احساس خارش در پوست سر همراه است. در صورت عدم درمان پوسته سر ناشی از این بیماری، دانه‌ها ملتهب و بزرگ‌تر می‌شوند.
این بیماری باعث نازک شدن مو و شکننده شدن تارهای مو می‌شود و در نتیجه باعث ریزش مو می‌شود. شایان ذکر است عفونت قارچی سبب ریزش دائمی مو خواهد شد.
برای درمان عفونت قارچی و رفع پوست سر ناشی از آن، داروهای ضد قارچی را تجویز می‌کنند. همچنین شامپوها و کرم‌هایی وجود دارند که خاصیت درمانی دارند. از این محصولات برای کنترل خارش و پیشگیری از منتشر شدن بیماری استفاده می‌شود.
به یاد داشته باشید از آنجا که این بیماری به شدت مسری است، باید وسایلی که احتمالا عفونی شده‌اند، ضد عفونی شوند.
شپس سر
شپش سر نیز همانند عفونت قارچی به شدت مسری است و شیوع آن در کودکان بیشتر است. شپش حتی اگر کوچک هم باشد، با چشم غیر مسلح کاملا دیده می‌شود. یک شپش بالغ به اندازه یک دانه کنجد است و حرکاتشان روی پوست سر کاملا حس شدنی است. شپش سبب ایجاد خارش می‌شود. شدت این خارش به حدی است که باعث زخم شدن پوست می‌شود.
برای درمان شپش سر داروهای خاصی وجود دارند که باید در طی دو دوره مصرف شوند.
دیگر دلایل پوسته شدن سر
بهترین راه درمان پوسته سر، پیدا کردن علت اصلی بیماری است. در زیر به طور خلاصه برخی از این عوامل را با هم بررسی می‌کنیم.
- دمای هوا: هوای سرد و خشک به سادگی باعث از بین رفتن رطوبت پوست کف سر می‌شود. همین امر سبب خشکی و پوسته شدن سر می‌شود.
- برخی از شوینده‌ها و شامپوها هستند که پوست سر ما به آن‌ها شدیدا حساس است و این واکنش را در غالب پوست پوست شدن کف سر نشان می‌دهد.
- استرس و شرایط روحی: استرس در بدتر کردن این عارضه نقش بسیار مهمی دارد. به شدت توصیه می‌کنیم برای غلبه بر این مشکل سعی کنید خود را از شرایط استرس‌زا دور کنید.
- قارچ مالاسزیا: یکی از متداول‌ترین دلایل پوسته پوسته شدن کف سر قارچ مالاسزیاست که باعث رشد بی‌رویه سلول‌های کف سر و در نتیجه پوست پوست شدن سر می‌شود.
- التهاب پوستی به دلیل عوامل آلرژیکی و حساسیستی
- شست‌وشوی نامناسب کف سر
درمان خانگی پوسته سر
راهکارهای ساده‌ای برای درمان پوسته سر وجود دارند که می‌توانید در خانه‌ها آن‌ها را انجام دهید.
اکیدا توصیه می‌کنیم برای برای رفع پوسته سر در ابتدا با یک پزشک متخصص صحبت کنید تا از وقوع عارضه‌های جدی‌تر پیشگیری کنید. علاوه بر دارو و درمان تجویز شده توسط یک پزشک متخصص، راهکارها و درمان‌های زیر می‌توانند در بهبود پوسته پوسته شدن کف سر بسیار موثر باشند:
کمپرس آب گرم
به یاد داشته باشید بهترین درمان سریع پوسته سر و رهایی از حس خارش ناشی از آن، کمپرس آب گرم است.
شامپوی پوست حساس
بهترین شامپو برای درمان پوسته پوسته شدن پوست سر شامپویی است که مخصوص پوست‌های حساس است. گرچه هنگام این مشکل، توصیه اکید ما این است که زیاد از شامپو استفاده نکنید.
پرهیز از رنگ مو
رنگ کردن مو خود باعث سوزش و خارش بیشتر می‌شود که می‌تواند باعث افزایش پوسته سر بشود و درمان پوسته سر را به تعویق بیاندازد.
استفاده از آلوئه ورا
یکی از مواد طبیعی و بسیار موثر برای درمان پوسته سر ژل آلوئه وراست. برای این منظور یک ساعت قبل از حمام، کف سر خود را به آرامی با این ژل ماساژ بدهید و سپس موهایتان را با آب ولرم آبکشی کنید.
استفاده از روغن زیتون
یک راه درمان پوسته سر، استفاده از روغن زیتون است. روغن زیتون باعث مرطوب و چرب نگاه داشتن پوست کف سر می‌شود و همین امر از خشکی بیشتر آن جلوگیری می‌کند. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم یک ساعت پیش از حمام کف سر خود را با این روغن ماساژ دهید. می‌توانید حتی پس از استحمام هم کف سر خود را با این روغن، مرطوب و چرب کنید.
استفاده از جوش شیرین
جوش شیرین یکی از بهترین مواد در لایه‌برداری پوست‌های مرده کف سر و در نتیجه درمان پوسته سر است (روش‌های لایه برداری پوست صورت را از مقاله دیگر ما بخوانید). با استفاده مرتب از جوش شیرین به مرور شاهد درمان پوسته شدن سر و صورت خود خواهید بود. برای این منظور، هفته‌ای دوبار مراحل زیر را دنبال کنید:
- مقداری جوش شیرین را با آب ترکیب کنید تا یک حالت خمیری در آن ایجاد بشود و نقطه نقطه کف سر خود را با آن ماساژ بدهید.
- یک ساعت برای این کار زمان صرف کنید.
- سپس موها و کف سر خود را با آب ولرم بشویید.
درمان پوسته سر با کمک داروهای گیاهی
مواد لازم برای درمان پوسته سر با این روش:
- تخم شنبلیله که 12 ساعت خیس خورده است: دو قاشق غذاخوری
- رزماری خشک شده: یک قاشق غذاخوری
- ماست: دو قاشق غذاخوری
روش تهیه:
این مواد را در مخلوط کن با هم میکس کنید تا ترکیبی یکدست به وجود بیاید. سپس آن را روی کف سر و موهایتان بمالید و اجازه بدهید تا به مدت حداقل 45 دقیقه روی کف سرتان باقی بماند. سپس موها و کف سرتان را با آب ولرم و شوینده ملایم بشویید.
استفاده از روغن نارگیل و روغن درخت چای
هر دو این روغن‌ها خاصیت آنتی باکتریال قوی دارند. پیشنهاد می‌کنیم هر دو این روغن را به نسبت مساوی با هم ترکیب کنید و شب پیش از خواب کف سر خود را با آن‌ها ماساژ بدهید و سپس موها و کف سرتان را با حوله یا شال مناسب ببندید و صبح هنگام پس از بیداری از خواب، سرتان را بشویید.
بهتر است برای درمان پوسته سر هفته‌ای دو بار این کار را انجام دهید.
پیشگیری از پوست پوست شدن کف سر
از آنجا که همیشه پیشگیری بهتر از درمان پوسته سر است، این موارد را همیشه به یاد داشته باشید:
- دوری از شرایط استرس‌زا
- استفاده از شوینده‌های مناسب
- مرطوب نگاه شدن موها و پوست سر در مقابل خشکی
- متعادل نگه داشتن رطوبت و خشکی سر
- آبکشی موها با آب ولرم که دمای مناسبی دارد
- شست‌وشوی کامل مواد شوینده از سر
- رژیم غذایی متنوع و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی
جمع بندی
برای درمان پوسته سر راهکارها و روش‌های زیادی وجود دارد که در کنار روش‌ها و داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص، می‌توانند باعث تسریع روند درمان بشوند.
به شدت توصیه می‌کنیم در صورت ادامه دار شدن پوسته سر، خارش سر، قرمزی و التهاب را جدی بگیرید و سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا دچار عوارض گاها جبران ناپذیر آن نشوید.