آیا تاکنون شنیده‌اید که کسی دچار مسمومیت ویتامین شده باشد؟ به باور اغلب ما انسان‌ها چیزی بعنوان مسمومیت ویتامین دی، سی یا هر ویتامین دیگری وجود ندارد و ویتامین‌ها تنها می‌توانند انرژی بخش و مفید باشند. زمانیکه بیش از نیاز بدن مکمل مولتی ویتامین مصرف کنید، این روند مطلوب معکوس شده و مسمومیت ویتامین اتفاق می‌افتد!
مسمومیت ویتامین چیست؟
بنظر شما این اتفاق یک حقیقت است؟ آیا کسانی هستند که تجربه مسمومیت ویتامین داشته باشند یا تعداد این گروه خیلی محدود است؟ خوب است بدانید که هر ساله تعداد زیادی از افراد در اثر سوء مصرف مکمل‌ها و یا قرص‌های ویتامین دچار مسمومیت می‌شوند.
با اینکه خواص ویتامین ها برای پوست بی‌شمار است، باید به اندازه کافی مصرف کنید. در واقع زمانی مسمومیت رخ می‌دهد که بیش از نیاز روزانه و طبیعی بدن نسبت به مصرف مولتی ویتامین‌ها اقدام کنیم. همچنین برخی از افراد عادت به مصرف خودسرانه برخی گروه‌های ویتامین همچون D، C و E دارند. اما گزارش‌های موجود درمورد مسمومیت ویتامین D یا C نشان می‌دهد، که این مکمل‌ها تنها وقتی موثر و مفیدند که پزشک تشخیص دهد و بدن نیز کمبود آن‌ها را داشته باشد.
هدف از گردآوری این مقاله آگاه کردن شماست. پس از مطالعه این مقاله خواهید فهمید که نباید خودسرانه مولتی ویتامین مصرف کنید، چراکه در غیراین صورت دچار مسمومیت خواهید شد.
مولتی ویتامین‌های سمی را بشناسید
مولتی ویتامین‌ها اشکال مختلف مکمل غذایی هستند که از چند ویتامین تشکیل می‌شوند. در یک مکمل ویتامین ممکن است هر یک از ویتامین‌ها برای یک نفر تبدیل به علت مسمومیت شوند. به عنوان مثال ممکن است دچار مسمومیت ویتامین E شوید، در حالیکه یک مولتی ویتامین چندگانه را ماه‌هاست مصرف می‌کنید.
معمولاً بیشترین ریسک زیاده‌روی در مصرف خودسرانه، در مورد مسمومیت ویتامین D، کلسیم و ویتامین A وجود دارد. اما نمی‌توانیم بگوییم که هرگز بخاطر مصرف دیگر مولتی ویتامین‌ها دچار عوارض جانبی و مسمومیت نمی‌شویم. مصرف افراطی و بدون تجویز هر منبع ویتامینی می‌تواند تهدیدآمیز باشد.
علائم کلی مسمومیت ویتامین چیست؟
مسمومیت آهن علائمی همچون استفراغ، ضعف جسمانی و اسهال خونی را در پی دارد. اگر فرد به علت مسمومیت آهن اوردوز کند، درگیر عوارض مخرب و تهدیدآمیزی همچون نارسایی کبد، آسیب ریه، افت شدید فشار خون، کما و مرگ می‌شود.
مسمومیت ویتامین A از جمله انواع شایع بیماری به علت مصرف نادرست به شمار می‌رود. معمولاً فردی که دچار مسمومیت ویتامین آ می‌شود، علائمی همچون تهوع، سرگیجه، تاری دید و استفراغ دارد.
مسمومیت ویتامین اگر به علت مصرف زیاد ویتامین D باشد نشانه‌هایی همچون افزایش سطح کلسیم خون را به همراه دارد. همچنین اگر بیمار زیاد کلسیم مصرف کرده باشد دچار نارسایی کلیه، تهوع، گیجی، خارش بدن، آریتمی، استفراغ، عدم تمرکز در تفکر و افزیش PH خون می‌شود.
مسمومیت ویتامین دی در کودکان نیز وجود دارد و این مورد و دیگر موارد مسمومیت تنها مختص بزرگسالان نیست. مسمومیت ویتامین یا مولتی ویتامین می‌تواند سبب بروز نشانه‌ها و عوارض دیگر در بخش‌های مختلف بدن شود. شایع‌ترین علائم این مشکل در اندام‌های مختلف به قرار زیر است:
نشانه‌های مسمومیت ویتامین در چشم، گوش، بینی، گلو و دهان
سوزش چشم، خشکی و ترک خوردن لب‌ها و حساس شدن چشم‌ها به نور از جمله نشانه‌های مسمومیت ناشی از مولتی ویتامین است.
نشانه‌های مسمومیت ویتامین در مثانه و کلیه
فرد درگیر به مسمومیت ویتامین یا مولتی ویتامین ممکن است دچار علائمی همچون افزایش حجم ادرار، کدر شدن رنگ ادرار و تکرار ادرار شود.
نشانه‌های مسمومیت مولتی ویتامین در قلب و خون
معمولاً افرادی که از مسمومیت ویتامین دی و افزایش سطح کلسیم رنج می‌برند یا کلسیم زیادی مصرف می‌کنند دچار افزایش ضربان قلب و یا ضربان قلب نامنظم می‌شوند.
نشانه‌های مسمومیت ویتامین در ماهیچه‌ها و مفاصل
ضعف عضلانی، درد عضلانی، احساس درد و ناراحتی شدید در ناحیه مفاصل و احساس دردهای استخوانی مداوم می‌تواند نشانه این مشکل باشد.
نشانه‌های مسمومیت در معده و روده
مصرف بیش از حد انواع ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند علائم مختلفی در معده و روده ایجاد کند. از جمله نشانه‌های مسمومیت ویتامین و مولتی ویتامین می‌توان به خونریزی روده، تهوع، استفراغ، کاهش وزن، اسهال، یبوست، دل درد و کاهش سطح اشتها اشاره نمود.
نشانه‌های مسمومیت در سیستم عصبی
در سیستم عصبی بدن مسمومیت ویتامین نشانه‌هایی همچون تحریک پذیری، خستگی، تغییرات خلقی، غش و ضعف، تشنج، سردرد و تغییرات ذهنی به همراه دارد.
نشانه‌های مسمومیت ویتامین در پوست و مو
دیگر اعضای بدن که در اثر مسمومیت ویتامین آسیب می بینند پوست و مو هستند. ممکن است افراد مبتلا به مسمومیت مولتی ویتامین دچار ریزش مو، حساسیت به آفتاب، قرمزی پوست، خارش پوست، ترک و خشکی پوست و بثورات نارنجی و زرد پوستی شوند.
در صورتی که دچار مسمومیت ویتامین شدیم چکار کنیم؟
در صورتی که دچار مسمومیت ویتامین یا مولتی ویتامین شدید، باید بلافاصله با فوریت‌های پزشکی و اورژانس تماس بگیرید. سعی نکنید چیزی را برگردانید مگر اینکه پزشک به شما گفته باشد.
زمانی که بیمار مبتلا به مسمومیت ویتامین را به پزشک و بیمارستان ارجاع می‌دهید، باید اطلاعاتی را بطور کامل در اختیارشان قرار دهید. زمان مصرف مکمل و مقداری که مصرف کرده را بگویید. نام مولتی ویتامین یا ویتامینی که به تنهایی و در دوز بالا مصرف کرده را بگویید. اگر بیمار درگیر به بیماری خاصی است حتماً اطلاع دهید.
اگر بیش از حد ویتامین B مصرف کنم چه اتفاقی می‌افتد؟
این مشکل در بیشتر موارد منجر به مرگ نمی‌شود، اما با وجود این خطرناک است و یک وضعیت جدی در نظر گرفته می‌شود. مسمومیت ویتامین ب بعنوان یکی از شایع‌ترین انواع مسمومیت با ویتامین‌ها بشمار می‌رود. چون ویتامین ب جزو مکمل‌های غذایی است و در بیشتر مواد غذایی نیز وجود دارد، بنابراین مسمومیت با آن دور از انتظار نیست.
مسمومیت ویتامین B را دور از انتظار نمیدانیم، چراکه 8 نوع ویتامین B وجود دارد. خانواده ویتامین B شامل تیامین، نیاسین، ریبوولاوین، اسید پانتوتنیک، بیوتین، اسید فولیک، پیریدوکسین و کوبالامین می‌شود. هر کدام از انواع ویتامین ب بعنوان یک کوفاکتور آنزیمی در بدن ما نقش ایفا کرده و تاثیری چشمگیر در حفظ سلامت و تعادل متابولیسم بدن ما دارند.
بد نیست قبل از اینکه درمورد مسمومیت ویتامین ب توضیح دهیم مختصراً درباره فواید این خانواده بزرگ هم اطلاعاتی در اختیارتان قرار دهیم.
فواید ویتامین B کمپلکس برای سلامت جسم
گروه ویتامین B قبل از اینکه بعنوان یک گزینه مسمومیت ویتامین دیده شوند، بعنوان بهترین ترکیبات مغذی و لازم برای بدن شناخته می‌شوند. ویتامین‌های گروه ب در حفظ تندرستی، سلامت و متابولیسم بدن نقش حیاتی ایفا می‌کنند. ویتامین‌هایی که در گروه ب قرار دارند یکی از اجزای سازنده بدن هستند. بطور کلی این خانواده می‌توانند در عملکرد مغز، متابولیسم سلولی و همچنین سطح انرژی بدن ما تاثیرگذار باشند.
تا زمانی که مکمل B کمپلکس به اندازه کافی و با تجویز پزشک مصرف شود نمی‌تواند گزینه مسمومیت ویتامین باشد و تنها باید به آن بعنوان یک محصول پیشگیری نگاه کنیم. ب کمپلکس در حدود نرمال می‌تواند بدن را در برابر عوامل عفونت زا قوی کند. زمانی که سطح ویتامین B در بدن ما کافیست از مزایای زیر بهره‌مند می‌شویم:
- اشتها و میل به خوردن غذا خواهید داشت
- عملکرد مغز نرمال خواهد بود
- دستگاه گوارش به درستی عمل می‌کند
- تولید هورمون‌ها تحت کنترل خواهد بود
- سطح بینایی چشم‌ها در حد مطلوبی خواهد بود
- سلامت سلول‌ها حفظ می‌شود
- سطح چربی خون خوب افزایش پیدا می‌کند
- سطح انرژی افزایش پیدا می‌کند
- رشد گلبول‌های قرمز خونی بهبود پیدا می‌کند
- سیستم عصبی آسیب دیده ترمیم می‌شود
- توان عضلانی افزایش پیدا می‌کند
آیا مصرف ویتامین ب در دوره بارداری سبب مسمومیت می‌شود؟
خیر. این تصور اشتباهی است که برخی از بانوان دارند و فکر می‌کنند با شروع بارداری باید مصرف مکمل‌ها را متوقف کنند. مسمومیت ویتامین ب در دوره بارداری رخ نمی‌دهد، مخصوصاً اگر پزشک مصرف آن را توصیه کرده باشد. خوب است بدانید که ویتامین‌های گروه ب برای زنان باردار و شیرده بسیار مفید و تاثیرگذار هستند.
ویتامین‌های گروه B نتنها سبب مسمومیت ویتامین نمی‌شوند، بلکه به رشد مغزی جنین داخل رحم کمک می‌کنند. همچنین سطح متعادل ویتامین ب به کاهش ریسک بروز نقص‌های مادرزادی کمک می‌کند.
در این دوره تامین به اندازه ویتامین ب ضامن حفظ انرژی بدن مادر، کاهش حالت تهوع و کاهش ریسک ابتلا به پره اکلامپسی خواهد بود.
مصرف زیاد ب کمپلکس چه تبعاتی دارد؟
مسمومیت ویتامین ب کمپلکس یک اتفاق بعید است، اما غیر ممکن هم نیست. خیلی معمول نیست که موفق شوید مقدار زیادی منابع غنی از ویتامین ب را در طول یک روز دریافت کنید، چراکه ویتامین‌های B محلول در آب هستند. پس حتی اگر مقدار زیادی ویتامین ب بصورت ناخواسته و غیرعمد مصرف کرده باشید، باز هم این اتفاق رخ نمی‌دهد.
ویتامین‌های گروه ب از نوع محلول در آب هستند، بنابراین خیلی نمی‌توانند در بدن دوام بیاورند و در طول روز حجم زیادی از آن‌ها از طریق ادرار دفع خواهند شد. نکته دیگر این است که اگر براساس توصیه‌های پزشکتان ب کمپلکس مصرف کنید مسمومیت ویتامین یک اتفاق غیرممکن خواهد بود.
البته مواردی از مسمومیت ویتامین ب وجود دارد که مرتبط با افرادی است که بدون تشخیص کمبود ویتامین ب اقدام به مصرف آن می‌کنند. در صورتی که فرد مقدار زیادی ویتامین ب بدون تجویز پزشک مصرف کرده باشد، عوارض جانبی زیر محتمل است:
- مصرف زیاد اسید فولیک یا فولات: اگر شما از گروه ویتامین ب مقدار زیادی فولات یا اسید فولیک دریافت کرده باشید، ممکن است نشانه‌های کمبود ویتامین ب 12 در بدنتان مخفی شوند. در این صورت بدن به شدت در معرض آسیب سیستم عصبی قرار دارد.
- مصرف زیاد مکمل B6: مسمومیت ویتامین ب 6 می‌تواند منجر به بروز نوروپاتی محیطی شود. زمانی که این وضعیت رخ دهد فرد دچار بی‌حسی در پاها و دست‌ها می‌شود.
- مصرف زیاد نیاسین: مسمومیت ناشی از نیاسین علائمی همچون برافروخته شدن پوست و ادامه مصرف آن نارسایی کبدی را به همراه دارد.
پیامد مسمومیت ویتامین دی چیست؟
اصلی‌ترین و بزرگترین اتفاقی که در اثر مسمومیت ویتامین دی در کودکان و بزرگسالان می‌افتد، تجمع کلسیم در خون است. مسمومیت ویتامین D دقیقاً وقتی خطرناک است که سبب ابتلا افراد به هیپرکلسمی شود. هیپرکلسمی البته تنها عوارض مصرف زیاد و خودسرانه ویتامین دی نیست. این مسمومیت می‌تواند سلامت و عملکرد بسیاری از ارگان‌های بدن انسان را تحت الشعاع قرار دهد.
عوارض ناشی از مسمومیت ویتامین D
زمانی که فرد به علت مصرف زیاد ویتامین دی دچار هیپرکلسمی می‌شود، علائمی همچون تهوع، ضعف جسمانی، تکرر ادرار و استفراغ را تجربه می‌کند. در برخی از افراد این مسمومیت منجر به بروز درد در ناحیه استخوان‌ها می‌شود. احتمال اینکه اختلال در عملکرد کلیه‌ها رخ دهد هم وجود دارد. از جمله اثرات افزایش کلسیم در اثر مصرف زیاد ویتامین دی تشکیل سنگ‌های کلسیمی در کلیه‌هاست.
مسمومیت ویتامین دی چگونه درمان می‌شود؟
درمان مسمومیت ویتامین d3، D و بطور کلی تمام ویتامین‌ها با قطع مصرف آن‌ها شروع می‌شود. اختصاصاً در مورد درمان مسمومیت ویتامین دی، پزشک مصرف کلسیم را نیز محدود می‌کند. یعنی بهتر این است که بیمار حتی غذاهای غنی از کلسیم هم نخورد. ضمن ارائه یک رژیم غذایی خاص برحسب وضعیت بیمار و تشخیص پزشک متخصص مایعات و داروهای وریدی همچون بیس فسفونات و کورتیکواستروئید نیز تجویز می‌کند.
آیا درباره نشانه‌های مسمومیت ویتامین D اطلاعات کافی دارید؟ در ادامه به نشانه‌ها و عوارض مصرف زیاد ویتامین دی و ایجاد مسمومیت ویتامین d3 با جزئیات بیشتر اشاره خواهیم کرد.
افزایش سطح خونی ویتامین D در اثر مصرف زیاد
زمانی مسمومیت ویتامین D اتفاق می‌افتد که سطح آن از حدود نرمال تجاوز کند. اگر مقدار ویتامین D در بدن بیش از 100 نانوگرم در میلی لیتر باشد، یعنی ویتامین دی وارد مرحله سمیت شده است. تا زمانی که سطح ویتامین دی بین 100 تا 150 نانوگرم در میلی لیتر باشد می‌گوییم فرد مبتلا به هیپرویتامینوز است.
مسمومیت ویتامین D در حقیقت وقتی شروع می‌شود که سطح سرمی ویتامین دی بیش از 150 نانوگرم در میلی لیتر باشد. مطالعات مبنی بر این هستند که بهتر است سطح این ویتامین بین 30 تا 60 نانوگرم در میلی لیتر حفظ شود. در اینصورت ویتامین دی می‌تواند سطح حفاظتی بدن در برابر بیماری‌ها را افزایش دهد.
خیلی کم پیش می‌آید که فرد با مصرف دوز بالا ویتامین D دچار مسمومیت ویتامین شود. اغلب مسمومیت ویتامین D به علت تجویز دوز نامناسب این مکمل است. اگر سطح ویتامین D به سطح بحرانی و بیش از آن افزایش پیدا کند بیمار دچار علائمی همچون ضعف عضلانی، استفراغ و تهوع می‌شود.
اگر مبتلا به کمبود ویتامین دی هستید و یا اینکه تنها نشانه‌هایی از این وضعیت را در خود مشاهده می‌کنید، حتماً برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید. با انجام آزمایش خون و سایر آزمایشاتی که پزشک متخصص تجویز می‌کند می‌توانید متوجه شوید که میزان کمبود ویتامین D شما چقدر است. طبق دستورالعمل پزشک مکمل ویتامین D را مصرف کنید و اقدام به مصرف بیش از حد خودسرانه نکنید، تا دچار این گرفتاری نشوید.
افزایش سطح کلسیم به دلیل مصرف زیاد ویتامین D
دیگر مشکلی که مصرف بیش از حد و مسمومیت ویتامین دی به همراه دارد، افزایش سطح کلسیم خون است. اگر کسی مبتلا به کمبود ویتامین دی باشد و مواد غذایی حاوی کلسیم مصرف کند، تقریباً هیچ فایده‌ای از آن‌ها نمیبرد. بدن برای اینکه بتواند کلسیم مواد غذایی را جذب کند، نیاز به ویتامین D دارد. بنابراین ویتامین D ضمن اینکه خود مزیت‌های مختلفی دارد، اهرم جذب کلسیم نیز هست.
اما همیشه افراط دردسرساز می‌شود. در صورتی که مسمومیت ویتامین رخ دهد و فرد ماه‌ها بیش از نیاز بدن ویتامین D مصرف کرده باشد، کلسیم خون به شدت افزایش پیدا می‌کند. افزایش سطح کلسیم با وجود اینکه حدود نرمال آن برای بدن حیاتی است، اصلاً خبر خوبی نیست. ممکن است با افزایش کلسیم خون نشانه‌ها و عوارض جدی و بالقوه خطرناکی بروز کنند.
نشانه‌های مسمومیت ویتامین D نخست مرتبط با هیپرکلسمی است که همراه با علائم زیر خود را نشان خواهد داد:
- کاهش سطح آب بدن
- افزایش فشار خون
- ایجاد ناهنجاری‌های بالقوه قلبی
- افزایش سطح ادرار
- ایجاد سنگ کلیه
- خستگی و ضعف جسمانی
- احساس گیجی و ایجاد توهم
- ابتلا به نارسایی کلیه
- کاهش سطح اشتها
- بروز اختلالات گوارشی همچون یبوست و درد شدید در معده
- حالت تهوع و استفراغ
برای اینکه این شرایط مهار شوند، ابتدا باید مسمومیت ویتامین دی برطرف شود و سطح کلسیم به حالت طبیعی برگردد. بطور طبیعی کلسیم در خون باید بین 8.5 تا 10.8 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
چه کسانی دچار هیپرکلسمی می‌شوند؟
اغلب افرادی دچار هیپرکلسمی می‌شوند که برای چندین ماه مصرف مگادوز ویتامین D داشته باشند. هیپرکلسمی با وجود اینکه مستقیماً مسمومیت ویتامین نیست اما باید سریعاً تحت درمان قرار بگیرد و نشان می‌دهد که سطوح ویتامین دی نیز در بدن وضعیت نرمالی ندارد. این عارضه می‌تواند در صورت کنترل نشدن تبدیل به یک عامل تهدید کننده زندگی شود.
تغییر وضعیت ذهنی به علت مصرف زیاد ویتامین دی
یکی از اثرات مخربی که هیپرکلسمی ناشی از افزایش سطح ویتامین دی در پی دارد، تغییر وضعیت ذهنی است. عموماً افرادی که درگیر هیپرکلسمی ناشی از مسمومیت ویتامین D هستند، دچار افسردگی، روان پریشی و گیجی می‌شوند. در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کند، احتمال وارد شدن فرد به کما زیاد است.
تاثیر مسمومیت ویتامین دی بر دستگاه گوارش
معمولاً علائم مسمومیت ویتامین دی مرتبط با هیپرکلسمی هستند. فرد درگیر به هیپرکلسمی دچار نشانه‌ها و عوارض گوارشی همچون یبوست، استفراغ، اسهال، حالت تهوع و بی‌اشتهایی می‌شود. البته باید به این نکته هم اشاره کنیم که تمام افراد مبتلا به هیپرکلسمی دچار همه این نشانه‌ها نمی‌شوند.
عوارض کلیوی مسمومیت با ویتامین دی
این احتمال وجود دارد که مسمومیت ناشی از افزایش سطح ویتامین دی سبب بروز اختلالات و نارسایی کلیوی شود. همانطور که توضیح دادیم با افزایش غیرطبیعی سطح ویتامین D بیمار دچار هیپرکلسمی می‌شود. وقتی کلسیم زیادی در جریان خون وجود داشته باشد، بدن حجم زیادی از آب خود را از طریق ادرار از دست می‌دهد. در نهایت ممکن است کلسیفیکاسیون کلیه رخ دهد.
هیپرکلسمی اثرات مخربش به همینجا خلاصه نمی‌شود و سبب منقبض شدن عروق خونی کلیه می‌شود. با انقباض عروق خونی، کلیه دیگر مانند وضعیت طبیعی عمل نمی‌کند و عملاً فرد دو کلیه یا یک کلیه بیمار و ناکارآمد دارد.
تاثیر افزایش سطح ویتامین سی بر بدن
مسمومیت ویتامین سی شاید در نظر اول عجیب باشد، چراکه همیشه به ما توصیه شده از منابع غنی ویتامین C استفاده کنیم تا در برابر بیماری‌ها مقاوم شویم، مخصوصاً زمانی که به فصل سرد سال نزدیک می‌شویم!
هر سال با شروع فصل پاییز و زمستان بیش از هر زمانی مردم تشویق می‌شوند که از منابع غنی ویتامین سی استفاده کنند. مردم تصور می‌کنند که می‌توانند با مصرف زیاد ویتامین سی با عارضه‌های تنفسی و عفونی همچون آنفولانزا، کرونا و سرماخوردگی مبارزه کنند. به همین خاطر مصرف روی و ویتامین سی در پاییز و زمستان به چندبرابر افزایش پیدا می‌کند.
قبل از اینکه درمورد مضرات ویتامین سی بگوییم بهتر است درباره نیاز بدنمان به ویتامین C توضیحاتی ارائه کنیم.
چرا بدن به ویتامین سی نیاز دارد؟
شکل گرفتن بسیاری از اعضاء و بافت‌های بدن را مدیون ویتامین C هستیم. ویتامین C همان اسید اسکوربیک است. این ویتامین از جمله ترکیبات مغذی است که در بدن هر انسان نوزاد یا کهنسال باید به میزان نرمال وجود داشته باشد. بدن برای تشکیل عضروف‌ها، ماهیچه‌ها و رگ‌های خونی به ویتامین سی وابستگی دارد.
کلاژنی که در استخوان‌ها وجود دارد وابسته به میزان ویتامین سی است. اگر آسیب دیده باشیم ویتامین سی در سریعتر درمان شدن بافت آسیب دیده نقش حیاتی خواهد داشت. تمام این مزایا برای این است که ویتامین C یک نوع آنتی اکسیدان است.
آنتی اکسیدان‌ها از سلول‌های بدن در مقابل اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد مراقبت می‌کنند. اما رادیکال آزاد چیست؟
رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که وقتی بدن در برابر دود تنباکو، اشعه ایکس و اشعه‌های نور خورشید و دیگر منابع مضر قرار می‌گیرد، تولید می‌شوند. قبل از اینکه مسمومیت ویتامین انسان را تهدید کند، رادیکال‌های آزاد فعال‌تر خواهند بود. این اتفاق شاید به ندرت پیش بیاید اما حمله رادیکال‌های آزاد به بدن یک اتفاق ثابت شده و پذیرفته شده است.
رادیکال‌های آزاد اگر تحت کنترل قرار نگیرند تبدیل به عامل عارضه‌های قلبی و انواع سرطان می‌شوند. ویتامین C عامل مبارزه با این مهاجمان بدن است و از آن در برابر بیماری‌ها مراقبت می‌کند. همچنین زمانی که فرد به اندازه کافی ویتامین C دریافت کند، جذب و ذخیره آهن در بدنش بهبود پیدا می‌کند.
منظور از ویتامین سی غیرطبیعی چیست؟
قبل از اینکه به فکر مسمومیت ویتامین باشیم باید به این نکته توجه کنیم که بدن برای سلامت ماندن هر روز نیاز به ویتامین C دارد. چون ویتامین سی در بدن ساخته نمی‌شود و بدن نیز قادر نیست همان منابع سابق را برای همیشه در خود ذخیره کند. با وجود این زیاده روی در مصرف ویتامین سی توصیه نمی‌شود، چراکه طبیعتاً موجب بروز مسمومیت ویتامین خواهد شد.
مردان بزرگسال بالای 19 سال باید در طول روز 90 میلی گرم ویتامین C دریافت کنند. همچنین زنان باید در طول یک روز 75 میلی گرم ویتامین سی مصرف کنند.
آیا زنان باردار نباید ویتامین سی مصرف کنند؟
بسیاری از زنان بارداری که قبل از شروع بارداری سابقه مصرف مکمل ویتامین C را دارند، با شروع بارداری مصرف آن را قطع می‌کنند. این گروه نگران مسمومیت ویتامین سی و دیگر عوارض ناشی از مصرف آن هستند. اگر شما قبل از بارداری به دستور پزشک مصرف این مکمل ویتامین را شروع کردید، نباید خودسرانه متوقفش کنید.
برخلاف گفته برخی زنان باردار و به علاوه آن‌ها افرادی که سیگاری هستند نیاز بیشتری به ویتامین C دارند. بهترین روش برای جلوگیری از بروز مسمومیت ویتامین سی در هر گروهی این است که ویتامین را از طریق مصرف مواد غذایی دریافت کنند. اغلب نگرانی درمورد سمیت ویتامین سی زمانی افزایش پیدا می‌کند که آن را بصورت مکمل مصرف کنیم.
در صورتی که مکمل ویتامین سی و دریافتی شما از این ویتامین در طول یک روز به بیش از 2000 میلی گرم می‌رسد. احتمال دارد که علائم مسمومیت ویتامین سی در شما ظاهر شوند.
عوارض جانبی ناشی از مصرف زیاد ویتامین سی
معمولاً اولین بخش از بدن که دچار عوارض و نشانه‌های مسمومیت ویتامین C می‌شود، دستگاه گوارش است. از جمله عوارض گوارشی سطح غیر طبیعی ویتامین سی می‌توان به استفراغ، تهوع، سوزش دل، سوزش مری، انسداد روده، انقباض معده و اسهال اشاره نمود. البته این علائم همگی در یک شخص بروز نمی‌کنند و بیمار دچار علائم دیگری همچون بی‌خوابی، خستگی، سردرد و برافروختگی پوست نیز می‌شود. هرچند ویتامین سی برای پوست خواص بسیاری دارد.
اثر جانبی دیگر این وضعیت بر کلیه‌هاست. ممکن است در اثر افزایش سطح ویتامین سی سنگ کلیه تشکیل شود. در ضمن هرچه این وضعیت ادامه پیدا کند، عوارض جانبی جدی‌تر و شدیدتری بروز می‌کنند. در صورتی که بیمار در حال هورمون تراپی باشد، ممکن است مصرف زیاد ویتامین سی سبب افزایش سطح استروژن شود.
در بیمارانی که در حال شیمی درمانی هستند، مسمومیت ویتامین سی سبب کاهش اثر درمانی شیمی درمانی می‌شود. همچنین مصرف بیش از 2000 میلی گرم آن به صورت مکمل می‌تواند جذب آلومینیوم را افزایش دهد که برای بیماران کلیوی مضر است.
تاثیر ویتامین E در بدن و سمیت آن
مسمومیت ویتامین E یا سمیت ویتامین E وقتی اتفاق می‌افتد که مقدار زیادی ویتامین E در بدن انباشته شود. ویتامین E از جمله آنتی اکسیدان‌هایی است که بدن برای حفظ سلامت و ایمنی خود به آن نیاز دارد. این ویتامین در کاهش ریسک ابتلا به عارضه قلبی، سرطان‌های خاص، اختلالات مغزی و بینایی موثر واقع می‌شود. همچنین ویتامین E در حفظ سلامت عروق و جلوگیری از تشکیل لخته در رگ‌های خونی تاثیرگذار است.
ویتامین E محلول در چربی است و قابلیت ذخیره شدن در چربی بدن را دارد. بویژه زمانی که بیش از نیاز بدن ویتامین E مصرف می‌کنید همه مقدار اضافه آن در چربی بدن انباشته خواهد شد.
اثرات و علائم مسمومیت ویتامین E
مسمومیت ویتامین E همراه با علائم و اثرات کشنده و بسیار تهدید آمیز خود را نشان می‌دهد. زمانی که حجم این ویتامین در بدن افزایش پیدا می‌کند، خون خیلی رقیق شده و خونریزی کشنده رخ می‌دهد. این وضعیت ممکن است سبب ایجاد لخته خون شود، که واکنش طبیعی بدن در برابر خونریزی و آسیب شدید محسوب می‌شود.
مسمومیت ویتامین E می‌تواند آسیب‌های شدیدتری همچون سکته مغزی هموراژیک یا سکته مغزی ناشی از خونریزی در مغز را در پی داشته باشد. بطور کلی نباید هرگز بدون تجویز پزشک ویتامین E مصرف کنید. چراکه مطالعات نشان می‌دهند سطوح بالا ویتامین E با افزایش ریسک مرگ و میر در ارتباط است.
تداخل ویتامین E با داروها
با وجود اینکه خطر زیادی درمورد تداخل ویتامین E و داروها وجود ندارد، اما همیشه چند ریسک فاکتور وجود دارند. اگر فرد در طول روز ویتامین E با دوز بالا مصرف می‌کند، بهتر است رقیق کننده‌های خون همچون آسپرین و وارفارین مصرف نکند. همچنین توصیه می‌شود مکمل ویتامین E همراه با تاموکسیفن و سیکلوسپورین که داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است مصرف نشود.
درمان مسمومیت ویتامین E
قطعاً درمان مسمومیت ویتامین E با متوقف کردن مصرف مکمل ویتامین E شروع می‌شود. اگر عوارضی متوجه جسم بیمار نباشد درمان خاصی نیاز نیست. اما اگر عوارض جدی ناشی از مسمومیت ویتامین ظاهر شده باشند، لازم است بیمار تحت نظر پزشک باشد و تحت درمان قرار بگیرد.
مسمومیت ناشی از ویتامین A
مسمومیت ویتامین A اغلب عوارض و نشانه‌های گوارشی دارد. بیمار مبتلا به سمیت ویتامین A درگیر علائمی همچون حالت تهوع و استفراغ می‌شود. همچنین ممکن است عملکرد بینایی بیمار دچار اختلال شده و تاری دید و سرگیجه نیز بروز کنند. اگر فرد بصورت طولانی مدت هر روز بیش از 10000 میکروگرم ویتامین A مصرف کند، دچار عوارض زیر می‌شود:
- اسهال
- تحریک پوست
- حالت تهوع
- احساس درد در مفاصل
- دردناک شدن استخوان‌ها
- نازک شدن استخوان‌ها
- سردرد
- بیماری کبدی
- بروز نقص مادرزادی در نوزاد
آیا مادران باردار می‌توانند ویتامین A مصرف کنند؟
بله مادران باردار نیز می‌توانند ویتامین A مصرف کنند. اما حتماً باید مصرف مکمل با تجویز پزشک انجام بگیرد.
ویتامین A سبب خونریزی می‌شود؟
در صورتی که مصرف کننده داروهای رقیق کننده خون هستید، حتماً قبل از مصرف ویتامین A با پزشک مشورت کنید. چراکه این موارد با یکدیگر ریسک خونریزی را افزایش می‌دهند.
ویتامین A چه اثراتی در بدن دارد؟
ویتامین A از جمله مواد مغذی است که بدن برای رشد، تقسیم سلولی، افزایش ایمنی و تولید مثل به آن نیاز دارد.