همه افراد به خصوص خانم‌ها دوست دارند ناخن‌های سالم و محکمی داشته باشند. دست‌های زیبا در گروی داشتن ناخن‌های آراسته‌ای است که استقامت بالایی دارند و به راحتی نمی‌شکنند. از این رو همان طور که برای مراقبت از پوست باید روتینی درنظر گرفت، ناخنها هم نیازمند مراقبت و رسیدگی مرتب هستند. با این حال ممکن است با وجود مراقبت‌های بسیار ناخنها به علل مختلف دچار شکنندگی شوند؛ تا جایی که متخصصان بر این باورند حدود 20 درصد از افراد به دلایل مختلف، دچار اونیکورکسی (اصطلاح پزشکی برای ناخن‌های شکننده) می‌شوند. تضعیف و شکنندگی ناخنها به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. اما علت شکنندگی ناخن هر چه که باشد، عموما قابل درمان است. در این مقاله ابتدا به توضیح علائم ناخن‌های شکننده که باید آن‌ها را جدی بگیرید، می‌پردازیم و سپس مهم‌ترین علت شکنندگی ناخن را بررسی می‌کنیم. در انتها هم اصولی را برای پیشگیری و درمان شکنندگی ناخن فراهم کرده‌ایم.
علت شکنندگی ناخن
تشخیص ناخن‌های شکننده کار دشواری نیست. یکی از شایع‌ترین علائم شکنندگی ناخن، ناهموار شدن سطح آن‌هاست؛ به نحوی که روی سطح بیرونی ناخن شیارهای طولی ایجاد میشود. همچنین ناخن‌های شکننده در اغلب موارد پوسته پوسته شده و به راحتی، حتی از روی گوشت انگشت، ترک می‌خورند. معمولا به علت شکنندگی ناخن رشد کندی دارد و دیرتر از حد معمول (کمتر از 5/3 میلی‌متر در ماه) بلند میشود. علاوه بر این در برخی موارد یک لایه زرد رنگ کراتینی زیر ناخن تشکیل شده و باعث میشود ناخنها از روی بستر خود شل شوند. در این صورت اگر ناخن جدا شود، دیگر به صورت طبیعی رشد نخواهد کرد.
علت شکنندگی ناخن ها از چیست؟
علت شکنندگی ناخن می‌تواند مشکلات درونی و یا عوامل خارجی باشد. برای تشخیص این نکته، ناخن‌های پای خود را هم بررسی کنید. اگر فقط ناخنها دست شما شکننده هستند و ناخن‌های پاهای‌تان از استحکام خوبی برخوردارند، به احتمال زیاد یک عامل خارجی علت شکنندگی ناخن های شماست. به طور کلی مهم‌ترین دلیل شکنندگی ناخن ابتلا به قارچ ناخن (اونیکومایکوسیس) است. علاوه بر این، پسوریازیس ناخن هم می‌تواند منجر به شکننده شدن ناخنها شود که از علائم آن می‌توان به ایجاد حفره‌هایی در ناخن و تغییر رنگ آن اشاره کرد.
همچنین آسیب‌های وارده به ناخن مانند قرارگرفتن تحت فشار قوی یا ضربه شدید به آن می‌تواند یک علت خارجی برای شکنندگی ناخن باشد. از جمله علل خارجی شکنندگی ناخن عبارتند از: شستشوی مکرر دست‌ها به خصوص با شوینده‌های نامرغوب، آفتاب سوختگی، قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض هوای سرد و خشک و استفاده زیاد از مواد شیمیایی مانند لاک ناخن و استون.
همانطور که گفتیم، در برخی موارد ناخن‌های شکننده از یک بیماری یا معضل داخلی خبر می‌دهند و بنابراین به هیچ عنوان نباید آن را کم اهمیت تلقی کرد. یکی از دلایل درونی شکنندگی و یا لکه سفید روی ناخن، کمبود آهن و یا ویتامین‌هاست که در این صورت با تشخیص پزشک لازم است مکمل‌های غذایی خاصی را مصرف کنید تا سطح آهن خون و ویتامین‌های بدن‌تان نرمال شود.
اگر علت شکنندگی ناخن درونی باشد، بعید نیست به کم کاری تیروئید هم دچار شده باشید. البته تنها ناخن‌های شکننده را نمی‌توان نشانه‌ای برای کم کاری تیروئید دانست و باید وجود برخی علائم دیگر را مانند ریزش مو، افزایش وزن، خستگی و … را هم بررسی کرد. در واقع کم کاری تیروئید باعث کاهش متابولیسم بدن شده و بدن کمتر عرق می‌کند؛ و از آنجایی که عرق مرطوب کننده طبیعی بدن است، با کاهش آن ناخنها پوسته پوسته می‌شوند. بنابراین یک عامل دیگر در شکنندگی ناخن، کاهش رطوبت آن‌هاست که خوشبختانه این مورد با درمان خانگی شکنندگی ناخن قابل رفع است.
علت شکنندگی ناخن دست و پا در کودکان
توجه به سلامت و استحکام ناخن کودکان اهمیت زیادی دارد و ممکن است نشانه مشکلی جدی باشد. معمولا 4 هفته بعد از تولد نوزادان، خراش‌هایی روی سطح ناخن وی دیده میشود. علت این خراش‌ها فشارهای داخل رحمی دوران بارداری است و بنابراین جای نگرانی نیست زیرا در هفته‌های بعد این مشکل رفع میشود و نمی‌توان آن را علامتی برای شکنندگی ناخن دانست. در شرایط خاصی علت شکنندگی ناخن کودک نوعی اختلال مادرزادی به نام اکتودرمال دیسپلاسیاس است که منجر به نازک و شکننده شدن ناخنها میشود. علاوه بر این مانند آنچه در فوق توضیح دادیم، عواملی مانند عفونت‌های قارچی و باکتریایی، اختلالات تیروئیدی و کمبود انواع ویتامین‌ها به خصوص ویتامین D و کلسیم می‌تواند علت شکنندگی ناخن در کودکان باشد.
پیشگیری و درمان شکنندگی ناخن ها
احتمال اینکه علت شکنندگی ناخن های‌تان عوامل محیطی باشد، بسیار بیشتر است. بنابراین شما می‌توانید با ایجاد تغییرات ساده‌ای در سبک زندگی‌تان و کنار گذاشتن عادات غلط برای مراقبت از ناخن ها این مشکل را تا حد زیادی رفع کنید. به عنوان مثال جویدن ناخنها می‌تواند به طور جدی سلامت‌تان را به خطر بیندازد. این کار می‌تواند باعث عفونت‌های باکتریایی پوستی روی دست‌ها و دهان‌تان شود که در نتیجه باعث شکننده شدن ناخنها خواهد شد. علاوه بر جویدن خود ناخن، جویدن پوست اطراف آن هم باعث شکنندگی ناخنها میشود. اگر ریشه ناخن‌تان بلند شده، آن را با ناخنگیر کوتاه کنید و به هیچ عنوان از دندان‌های‌تان برای بریدن آن استفاده نکنید.
یک راهکار برای ترک عادت خوردن ناخنها، آدامس جویدن است. اگر آدامس به همراه ندارید، خودتان را با یک توپ کوچک، سکه و … مشغول کنید.
حتما قبل و بعد از لاک زدن بیس کوت و تاپ کوت را بزنید. بسیاری از خانم‌ها در اغلب موارد استفاده از این دو ماده را نادیده می‌گیرند و همین باعث شکننده و ضعیف شدن ناخنها میشود. همچنین از موادی که حاوی آکریلیک هستند، برای پاک کردن لاک ناخن‌های‌تان پرهیز کنید. آکریلیک باعث خشک و شکننده شدن ناخنها میشود و رشد آن‌ها را کند می‌کند. برخی لاک‌ژل‌ها هم آکریلیک دارند و بنابراین از مصرف مکرر آن‌ها باید خودداری کرد. علاوه بر این برای پاک کردن لاک‌تان به هیچ عنوان روی ناخنها را نتراشید. این کار در اغلب مواقع باعث از بین رفتن لایه رویی ناخنها شده و یک علت شکنندگی ناخن به شمار می‌رود.
یکی از عادات بد دیگر که می تواند علت شکنندگی ناخن ها باشد، استفاده از ناخنها به عنوان ابزار است. جدا کردن چسب‌ها با ناخن، باز کردن در محکم برخی محصولات آرایشی با آن و … به راحتی می‌تواند باعث آسیب دیدن ناخنها و شکنندگی آن‌ها شود.
علاوه بر این سعی کنید حتی الامکان ناخنها را بیش از حد در معرض آب قرار ندهید و برای شستشوی ظرف و لباس و موارد مشابه از دستکش استفاده کنید. آب زیاد می‌تواند یک علت شکنندگی ناخن باشد و بافت ناخن را نرم کرده و آن را ضعیف کند. بنابراین بعد از اینکه دست و پای شما خیس شدند، آن‌ها را کاملا خشک کنید. برای شستن دست‌ها حتما از یک صابون ملایم استفاده کنید و بعد از هربار شستشو ناخن‌های‌تان را با کرم مرطوب کنید.
توجه داشته باشید که اگر قارچ یا پسوریازیس علت شکنندگی ناخن های شما هستند، حتما باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید.
درمان خانگی شکنندگی و ضعیف شدن ناخن ها
درمان شکنندگی ناخن در طب سنتی مورد علاقه افراد بسیاری است و از این رو در مقاله دیگری مفصلا درمورد تقویت ناخن خانگی صحبت کرده‌ایم. در ادامه، پس از اشاره به علت های شکنندگی ناخن به مهم‌ترین و موثرترین روش‌های خانگی رفع شکنندگی ناخن می‌پردازیم.
1. روغن نارگیل
انواع و اقسام روغن‌های گیاهی از جمله روغن نارگیل برای درمان شکنندگی ناخن موثر هستند؛ چرا که مانند یک مرطوب کننده عمل کرده و از خشکی بیش از حد ناخن، که می‌تواند علت شکنندگی ناخن باشد، جلوگیری می‌کنند. همچنین روغن نارگیل می‌تواند بسیاری از انواع عفونت‌های ناخن را از بین ببرد. برای استفاده از روغن نارگیل، مقداری از آن را کمی در مایکروویو گرم کرده و به مدت 5 دقیقه روی ناخنها ماساژ دهید. این کار را، به خصوص بعد از شستشوی دست‌ها، روزانه دو تا سه بار تکرار کنید تا رطوبت دست‌ها و ناخن‌های‌تان کاملا تامین شود.
2. آبلیمو
یکی از درمان‌های خانگی رفع شکنندگی ناخن که طرفداران بسیاری دارد و کارایی آن اثبات شده، استفاده از آبلیمو است. آبلیمو به این علت که استحکام فوق العاده بالایی به ناخنها می‌بخشد، آن‌ها را از همیشه روشن‌تر و سفیدتر می‌کند و می تواند برای درمان شکنندگی ناخن به کار گرفته شود. برای استفاده از آبلیمو به عنوان درمانی برای شکنندگی ناخن‌های‌تان، یک قاشق غذاخوری آبلیمو (ترجیحا آبلیمو ترش تازه) را با یک قاشق غذاخوری روغن آرگان و یا سه قاشق غذاخوری روغن زیتون مخلوط کنید. درصورت استفاده از مخلوط آبلیمو و روغن آرگان تنها کافی است ناخن‌های‌تان را 20 دقیقه در آن بخیسانید. اما اجازه دهید مخلوط آبلیمو و روغن زیتون یک شبانه روز روی ناخنها بماند و دستکش بپوشید.
یک روش دیگر استفاده از آبلیمو، این است که به همراه شکر قهوه‌ای مصرف شود. روش ساخت این ماسک خانگی ناخن را در ویدیوی زیر می‌بینید.
3. عسل
عسل در طب سنتی فواید زیادی برای سلامت و زیبایی پوست و مو دارد و خانم‌ها از آن برای زیبایی پوست‌شان استفاده می‌کنند. فواید استفاده از عسل برای ناخن هم از این قاعده مستثنی نیست. عسل علاوه بر خواص ضدقارچی و آنتی باکتریال خود، خاصیت روشن کنندگی و پاک کنندگی بسیاری دارد. شما می‌توانید برای تهیه یک ماسک خانگی تقویت ناخن، دو قاشق غذاخوری عسل را با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون ترکیب و طبق ویدیوی بالا از آن استفاده کنید.
4. روغن کرچک
برای اولین بار در هندوستان و آفریقا روغن کرچک از فشردن دانه گیاه کرچک استخراج شده است. این روغن حاوی خواص ضد باکتری و ضد التهابی بوده و روش درمانی بسیار موثری برای ناخن‌های شکننده و ترک خورده است. قبل از اینکه از روغن کرچک استفاده کنید، حتما تست حساسیت را انجام دهید؛ به این صورت که مقدار کمی از آن را روی بازوهای خود ماساژ دهید و در صورت عدم مشاهده هرگونه حساسیتی مانند قرمزی، خارش و سوزش آن را برای ناخن‌های‌تان استفاده کنید. برای ساخت ماسک روغن کرچک، دو قاشق چای خوری از این ماسک را با یک قاشق چای خوری روغن مغز گندم و دو قاشق چای خوری نمک (ترجیحا نمک دریا) مخلوط کرده و خوب هم بزنید. پنبه‌ای را به این ترکیب آغشته کرده و آن را روی ناخن‌های‌تان بمالید. اگر ماسک‌تان اضافه ماند، می‌توانید روز بعد از همین محلول مجددا استفاده کنید.
5. پوست تخم مرغ
پوست تخم مرغ سرشار از مواد مغذی مفید مانند کلسیم، آهن، پروتئین و مواد معدنی منیزیم و پتاسیم برای ناخن‌هاست و علاوه بر تقویت و پیشگیری از شکنندگی ناخن ها، می تواند یک علت برای افزایش سرعت رشد ناخنها باشد. برای ساخت این ماسک پوست یک تخم مرغ را کاملا بشویید و در مخلوط کن بریزید. مقداری روغن بادام، تخم کتان و گردو هم به آن بیافزایید و هم بزنید تا کاملا مواد پودر و ترکیب شوند. هر روز صبح یک قاشق غذاخوری از پودر حاصل را با مقداری شیر گرم مخلوط کنید و روی ناخن‌های‌تان بزنید. پیشنهاد می‌کنیم به مدت یک ماه از این ماسک خانگی استفاده کنید تا ناخن‌های‌تان سفت و محکم شوند و علاوه بر این شاهد افزایش رشد چشمگیر آن‌ها باشید.
سوالات متداول درمورد علت شکنندگی ناخن
چرا ناخنها راه راه میشود؟
علت شکنندگی ناخن و خطوط عمودی روی ناخنها می‌تواند افزایش سن و پیر شدن باشد. علاوه بر این انواعی از کم‌خونی یا آنمی هم می‌تواند باعث به وجود آمدن خطوط عمودی روی ناخنها شود. گاهی هم این خطوط در کنار علائم دیگری مانند خشک و شکننده شدن ایجاد میشود. در هر صورت با مراجعه به پزشک باید علت اصلی این خطوط را شناسایی و برای درمان اقدام کرد.
زرد شدن ناخن‌های دست و پا ارتباط مستقیمی با سلامتی دارد و نباید آن را نادیده و بی‌اهمیت انگاشت. اینزردی ممکن است به علت بیماری‌های کبد (زردی) و یا بیماری‌های ریوی باشد که کمبود اکسیژن سبب زردشدن ناخنها میشود. علاوه بر این عفونت‌های قارچی و باکتریایی و یا استفاده بیش از حد از لاک، می‌تواند باعث تغییر رنگ ناخن شود. یک روش طبیعی برای رفع زردی ناخن استفاده از خمیردندان حاوی سفیدکننده است. برای این کار هفته‌ای دو یا سه بار مقداری خمیردندان را که حاوی سفیدکننده است، روی ناخنها بزنید و به مدت 5 دقیقه با برس نرم ماساژ دهید. روش دیگر برای از بین بردن زردی، ماساژ ناخنها با روغن درخت چای است. این کار روش ساده و بسیار موثری برای رفع زردی ناخن و از بین بردن قارچ ناخن‌هاست.
یکی از راهکارها برای افزایش رشد ناخنها این است که بدن، گردش خون ایده‌آلی داشته باشد. به این منظور ورزش‌ها و فعالیت‌هایی را انجام دهید که حرکت دستان‌تان زیاد باشد. علاوه بر این همیشه به خصوص در فصول سرد سال، با پوشیدن دستکش، دست‌های‌تان را گرم نگه دارید. از جمله روش‌های موثر دیگر در رشد سریع ناخنها، گنجاندن پروتئین در رژیم غذایی (مانند تخم مرغ، ماه، اسفناج و گوشت گاو) و همچنین تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن به ویژه ویتامین‌های C، A و D است. یکی از راهکارهای موثر دیگر استفاده از انواع ماسک‌های طبیعی ناخن است که در این مقاله به موثرترین آن‌ها اشاره کردیم. این روش ها باعث می شود تا احتمال ایجاد مشکل شکنندگی ناخن ها به علت های مختلف کاهش یابد.
در بازار لوازم آرایشی و بهداشتی، محصولات زیادی وجود دارند که به طور اختصاصی برای درمان و ترک عادت جویدن ناخن طراحی شده‌اند. این محلول‌ها را مانند لاک روی ناخن‌های خود بمالید. مزه تلخ آن‌ها عادت ناخن خوردن را از سرتان می‌اندازد. کاشت ناخن هم می‌تواند به ترک این عادت کمک کند. علاوه بر این مانیکور ناخنها باعث میشود ناخنها لبه زبر و تیزی نداشته باشند که برای جویدن‌شان وسوسه شوید.
منابع