بهترین راهکارهای پزشکی و خانگی ثابت شده برای از بین بردن جای زخم جدید و کهنه

یک خراشیدگی کوچک، جوش و آکنه‌های دوران نوجوانی و یا آسیب‌های جدی‌تری مانند عمل‌های جراحی جای زخمی بر جای می‌گذارند که ممکن است تا سال‌ها همراه ما باشند و یادآور نازیبایی‌هایی که زمانی با آن درگیر بوده‌ایم و یا اتفاقات تلخ‌تری مانند تصادف. به همین دلیل برای بسیاری از ما داشتن این جای زخم‌ها و از آن بدتر در معرض دید بودن‌شان در جایی مثل صورت، آزاردهنده است. سوال مهم اینجاست که برای از بین بردن جای زخم چه باید کرد؟ آیا درمان قطعی برای از بین بردن جای زخم کهنه و یا اسکارهای ناشی از شدیدترین آکنه‌ها وجود دارد؟ اصلا راه درمان جای زخم‌های مختلف چیست؟ خبر خوب اینکه در پایان این مقاله شما یاد می‌گیرید چطور نوع زخم‌تان را تشخیص داده و با بهترین راهکارهای ممکن پزشکی و خانگی آن را از بین ببرید. پس اگر شما هم از جای زخم هرچند کهنه‌تان رنج می‌برید، تا انتها همراه ما باشید.

نوع زخم خود را تشخیص دهید

اولین مرحله برای درمان و از بین بردن جای زخم یا اسکار، این است که تشخیص دهید اسکار شما نشات گرفته از چه نوع زخمی است. بسیاری از افراد با همه انواع زخم‌ها یکسان برخورد می‌کنند و به اشتباه با یک سری درمان‌هایی که برای همه انواع زخم توصیه می‌شود، باعث بدتر شدن جای زخم‌شان می‌شوند.

به همین دلیل به شدت توصیه می‌کنیم پیش از آن که هر راهکار درمانی را امتحان کنید و با انواع و اقسام روش‌های توصیه شده از طرف دیگران به جان جای زخم‌تان بیفتید، نوع زخم را تشخیص دهید. برای مثال بسیاری لک صورت خود را با جای زخم و اسکار اشتباه گرفته و راهکارهای نادرستی را برای رفع آن در پیش می‌گیرند. بدیهی است که بهترین راه تشخیص نوع اسکار، مراجعه به پزشک متخصص است. با این حال ادامه این مطلب کمک بسیاری در شناخت نوع زخم تان و به تبع آن برداشتن اولین قدم برای از بین بردن جای زخم می‌کند.

اسکار یا جای زخم آتروفیک

اسکارهای آتروفیک فرورفتگی‌های کم عمقی یا عمیقی هستند که معمولا در زیر لایه فوقانی پوست به وجود می‌آیند. در این شرایط پوست توانایی احیای خودش را ندارد و در حین ترمیم زخم، کلاژن کافی تولید نمی‌شود.

معمولا این نوع جای زخم نتیجه آکنه‌های کیستیک شدید است که درمان نشده‌ و یا به اشتباه دستکاری شده‌اند. البته انواع جوش و آکنه‌های دیگر، آبله مرغان و خال برداری هم می‌تواند منجر به این نوع اسکار شود. ظاهر جای زخم آتروفیک بسیار به تجربه شخصی فرد با آکنه بستگی دارد. بر این اساس این نوع جای زخم‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کنند:

⦁ اسکار واگنی یا مستطیل (Boxcar Scar): این نوع جای زخم‌‎ها پهن و U شکل هستند و گوشه‌های تیزی دارند. معمولا این نوع اسکار در مناطقی مانند پایین گونه‌ها و فک، جایی که پوست نسبتا ضخیم‌تر است، دیده می‌شود. عمیق و یا سطحی بودن این نوع اسکار، تعیین می‌کند که فرایند درمان و از بین بردن جای زخم تا چه حد موفقیت آمیز خواهد بود.

⦁ اسکار چکشی یا آیس پیک (Ice Pick Scar): جای زخم آیس پیک کوچک‌تر بوده و فرورفتگی‌های سوزنی شکل و باریکی است که در عمق پوست ایجاد می‌شود. معمولا این نوع اسکارها روی گونه‌ها به وجود می‌آید و شباهت زیادی به منافذ پوستی دارد. از بین بردن جای زخم چکشی مستلزم روش‌های درمانی تهاجمی‌تر است؛ چرا که ممکن است تا لایه‌های زیرین پوست نفوذ کرده باشند.

⦁ اسکار گرد یا دره‌ای (Rolling Scar): اسکارهای دره‌ای به جای زخم‌هایی گفته می‌شود که در نقاط مختلف پوست، عمق متفاوتی دارند. لبه‌های شیب‌دار این نوع فرورفتگی‌های پوستی باعث می‌شود که پوست موج‌دار و ناهموار به نظر می‌رسد.

اسکار کلوئید و هیپرتروپیک

برخلاف اسکارهای آتروفیک اسکار کلوئید و هیپرتروپیک به صورت توده‌های برجسته‌ای از تکثیر غیرطبیعی بافت پوست یا تولید بیش از حد کلاژن‌ در جایی که قبلا آکنه، خراش یا سوختگی وجود داشته، ایجاد می‌شود.

هر دو این اسکارها قرمز رنگ هستند؛ با این تفاوت که اسکار هیپرتروپیک، برخلاف کلوئیدها از مرز آسیب دیدگی فراتر نمی‌رود و معمولا به اندازه آکنه‌ای است که در اثر آن ایجاد شده است. این نوع جای زخم بیشتر در افرادی که پوست تیره‌تری دارند و همچنین در مناطقی مانند خط فک، قفسه سینه، پشت و شانه‌ها دیده می‌شود. معمولا از بین بردن جای زخم کلوئید، نیازمند درمان‌های تخصصی است و به مرور زمان محو نمی‌شود (در برابر جای زخم‌های هیپرتروپیک که ممکن است به مرور زمان از بین بروند).

هیپرپیگمانتسیون یا قرمزی بعد از التهاب

هنگامی که آکنه‌های صورت بهبود می‌یابند، اغلب قسمت‌هایی از پوست تیره شده و یا تغییر رنگ می‌دهد. در این شرایط برای از بین بردن جای زخم روی صورت نیازی به راهکار درمانی سخت و پیچیده‌ای نیست و معمولا با استفاده مداوم از یک ضد آفتاب خوب، پوست به رنگ طبیعی خود برمی‌گردد.

افرادی که دچار قرمزی و تیرگی بعد از التهاب می‌شوند، اغلب کسانی هستند که پوست تیره‌تری داشته و یا آکنه و جوش‌های‌شان را دستکاری کرده‌اند.

با موثرترین روش های از بین بردن جای زخم آشنا شوید

همان طور که پیش از این گفتیم برای از بین بردن جای زخم صورت یا هر نقطه دیگری در بدن، باید نوع اسکار را بشناسید و سپس بر این اساس تصمیم بگیرید. در ادامه به تفکیک هر نوع جای زخم، مهم‌ترین مراحلی را که احتمالا متخصص پوست شما پیشنهاد می‌کند، معرفی می‌کنیم:

درمان جای زخم آتروپیک

از بین بردن جای زخم آتروپیک شامل اسکارهای واگنی، چکشی و گرد که ممکن است در اثر آکنه، سوختگی و یا بخیه به وجود آمده باشند، در دو مرحله انحام می‌شود. در مرحله اول صرفا بر کاهش عمق جای زخم و هموار کردن سطح پوست تمرکز می‌کنند. سپس در مرحله دوم با انواع لایه بردارها، لیزر درمانی و توصیه‌هایی مانند استفاده مرتب از ضد آفتاب سعی بر کاهش قرمزی و هرگونه تغییر رنگ پوستی است. در مرحله اول پزشک متخصص، یک یا چند مورد از راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌کند:

1. لایه برداری شیمیایی

برای از بین بردن جای زخم می‌توان پوست را با استفاده از موادی مانند گلیکولیک اسید و یا سالیسیلک اسید لایه برداری کرد. این روش درمانی نباید برای زخم‌های بسیار عمیق استفاده شود.

2. تزریق ژل یا فیلر پوست

در این روش ماده‌ای مانند هیالورونیک اسید و یا کلسیم هیدروکسی آپاتیت به داخل فرورفتگی‌ها تزریق می‌شود. معمولا برای از بین بردن جای بخیه روی صورت از این روش استفاده می‌کنند. در فیلر پوست، نواحی و خطوط جای بخیه و یا دیگر جای زخم‌های آتروپیک مشخص شده و بعد از بی حسی موضعی، ژل با سوزن کوچکی تزریق می‌شود.

3. لیزر درمانی

امواج لیزر با انرژی زیاد می‌توانند لایه‌های خارجی پوست را از بین ببرند و از طرفی تولید کلاژن را در لایه‌های داخلی‌تر پوست تحریک کنند. به طور کلی برای از بین بردن جای زخم با لیزر دو گزینه احتمالی پیش روی شماست که پزشک متخصص، هر کدام را که مناسب شخص شما باشد، تعیین می‌کند.

لیزر CO2 بهترین گزینه برای رفع جای سوختگی و از بین بردن جای بخیه بینی و دیگر بخیه‌های عمیق و باریک است. بعد از این نوع لیزر درمانی، مرحله ریکاوری و بازگشت پوست به وضعیت عادی طولانی مدت خواهد بود و معمولا دو هفته طول می‌کشد. ممکن است درد زیادی را حین این نوع درمان تجربه کنید.

دومین نوع لیزر اربیوم یا Erbium YAG است که قدرت کمتری نسبت به لیزر CO2 داشته و برای از بین بردن جای زخم های کم عمق‌تر استفاده می‌شود. میزان بی حسی مورد استفاده در این روش کمتر و روند احیای بیمار سریع‌تر و حدود یک هفته است.

4. سایش پوست یا درم ابریژن

در این روش از ابزاری که به سرعت می‌چرخد، برای سایش لایه‌های سطحی پوست استفاده می‌شود تا عمق اسکارهای واگنی کمتر شود. بسته به عمق فرورفتگی، به یک یا چند بار درم ابریژن برای از بین بردن جای زخم جوش نیاز است. پزشک برای کاهش درد، سطح پوست را با یخ سرد کرده و یا از بی حسی موضعی استفاده می‌کند.

5. میکرونیدلینگ

در این روش با سوزن‌های بسیار ریزی، زخم‌های کنترل شده‌ای روی اسکار آتروپیک ایجاد می‌شود تا تولید کلاژن تحریک شده و حفره‌ها و فرورفتگی‌های جای زخم پر شوند. از این روش برای از بین بردن جای زخم، جای انواع جوش، چین و چروک و دیگر حفره‌های پوستی روی صورت یا سایر قسمت‌های بدن استفاده می‌شود.

6. پانچ اِکسیژن

این روش در از بین بردن جای زخم و آکنه‌هایی که عمیق هستند و به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند، موثر است. در این روش بافت فرورفته اسکار، با دستگاه مخصوصی پانچ می‌شود و جای آکنه هم سطح با دیواره‌های خارجی بالا می‌آید. در نتیجه این افزایش ارتفاع، فرورفتگی جای زخم به مراتب کمتر خواهد شد.

در رویکرد مشابه دیگری به نام پانچ گرافت، جای زخم از روی پوست برداشته شده و با پوست قسمت دیگری از بدن جایگزین می‌شود. این راهکار درمانی اغلب برای جای زخم‌های بسیار شدید تجویز می‌شود.

7. ساب سیژن

ساب سیژن برای جای جوش به کار برده شده و یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی به شمار می‌رود. در این روش برخلاف لیزر و میکرونیدلینگ که اسکارها به طور عمودی نفوذ می‌کنند، اسکار در راستای افقی حرکت داده می‌شود تا از سطح پوست جدا شده و حالت فرورفتگی جای زخم آتروپیک محو شود.

درمان کلوئید و جای زخم هیپرتروپیک

در حالتی که کلوئیدها و جای زخم هیپرتروپیک روی پوست شما تشکیل می‌شود، تمرکز پزشک متخصص بر کاهش ارتفاع این برآمدگی‌ها و ضایعات پوستی خواهد بود تا پوست‌تان صاف و هموار شود.

1. تزریق کورتیکواستروئید

اولین راهکار برای درمان و از بین بردن جای زخم های هیپرتروپیک، تزریق کورتیکواستروئیدهاست. تزریق استروئید در اسکار هر 6 هفته یک بار، ممکن است به صاف و نرم شدن جای زخم کمک کند. البته توجه داشته باشید که نباید به صورت نامحدود این تزریق را انجام داد؛ چرا که استروئیدها می‌توانند باعث ضعیف شدن بافت طبیعی اطراف زخم شوند.

2. لیزردرمانی

لیزردرمانی برای از بین بردن جای زخم های جدید نسبت به قدیمی‌تر، تاثیر بیشتری دارد. در واقع لیززر با سوزاندن و صاف کردن جای زخم به بهبود اسکار شما کمک می‌کند. علاوه بر این لیزر قرمزی‌ها و به طور کلی تغییر رنگ‌ جای زخم را مورد هدف قرار داده و آن‌ها را روشن می‌کنند.

3. بلئومایسین

بلئومایسین متابولیتی است که توسط سویه‌ای از باکتری‌های خاک تولید می‌شود. نتیجه مطالعات و آزمایشات نشان داده که تزریق مستقیم بلئومایسین به اسکار هیپرتروپیک، در بهبودی و از بین رفتن این جای زخم‌ها موثر است. همچنین حدس شده که این ماده جالب می‌تواند به تسکین درد و خارش هم کمک کند. البته برای تایید این مورد، آزمایش‌های بالینی بیشتری موردنیاز است.

4. کرایوتراپی

در کرایوتراپی یا سرمادرمانی متخصص پوست، بافت اسکار را با نیتروژن مایع منجمد می‌کند تا به مرور صاف شوند. نشان داده شده که از بین بردن جای زخم هیپرتروپیک با کرایوتراپی موفقیت آمیز بوده و خطری برای بیمار ندارد.

5. جراحی

اگر حداقل یک سال از جای زخم شما گذشته و به دیگر روش‌های درمانی جواب نداده، احتمالا پزشک متخصص جراحی را پیشنهاد کند. با جراحی جای زخم هیپرتروپیک برش داده شده و سپس با بخیه بسته می‌شود. این روش درمانی عفونت و التهاب ناشی از اسکارهای پیشرفته را بهبود می‎‌بخشد.

درمان های خانگی را برای از بین بردن جای زخم امتحان کنید

در بسیاری از مواقع درمان‌های خانگی و طبیعی در برطرف کردن مشکلات و آسیب‌های پوستی مانند از بین بردن جای خراش روی صورت و دیگر قسمت‌های بدن موثر است. با این حال توصیه می‌کنیم اگر جای زخم شما شدید بوده و به مرور زمان بدتر می‌شود، به جای درمان‌های خانگی ابتدا به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

1. لیمو

لیمو غنی از ترکیبات زیست فعال است که خواص آنتی اکسیدانی دارند و به بهبود اسکار ناشی از آکنه و جوش کمک می‌کند. البته توجه داشته باشید که لیمو ممکن است باعث سوزش پوست‌تان و واکنش‌های آلرژیک شود؛ در این صورت از مصرف آن خودداری کنید.

مواد مورد نیاز: 3 تا 4 قاشق غذاخوری آبلیمو طبیعی – توپک‌ پنبه‌ای

روش مصرف: ابتدا پوست‌تان را به خصوص در ناحیه اسکار خوب بشویید و تمیز کنید. توپک پنبه‌ای را در ظرف آبلیمو بزنید و روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. 10 دقیقه صبر کنید و سپس صورت‌تان را بشویید. اگر می‌خواهید بلافاصله بعد از این درمان از خانه خارج شوید، حتما ضدآفتاب بزنید. این کار را روزانه دو تا سه بار تکرار کنید.

2. عسل

عسل خام از دیرباز برای از بین بردن جای زخم تیغ و کلیه اسکارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیب زیست فعال موجود در عسل بازسازی بافت پوست را تحریک و به درمان زخم‌ها کمک می‌کند. شما می‌توانید به همراه عسل از جوش شیرین هم به عنوان لایه بردار و روشن کننده اسکار استفاده کنید.

مواد مورد نیاز: 1 قاشق غذاخوری عسل خام – 1 قاشق غذاخوری جوش شیرین – یک حوله نرم – آب داغ

روش مصرف: عسل و جوش شیرین را با هم مخلوط کنید و ترکیب حاصل را روی جای زخم به مدت 3 تا 5 دقیقه ماساژ دهید. حوله را با آب داغ مرطوب کنید و آن را روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. وقتی حوله خنک شد، آن را بردارید و صورت‌تان را بشویید. این کار را روزی دو بار انجام دهید.

3. پیاز

پیاز دارای خواص ضدالتهاب بوده و همچنین از تولید کلاژن جلوگیری می‌کند. از این رو براساس آن چه پیش از این توضیح دادیم، برای محو کردن اسکارهای هیپرتروپیک و کلوئیدی موثر است.

مواد مورد نیاز: آب پیاز

روش مصرف: یک پیاز را رنده کنید و آن را بچلانید تا آبش خارج شود. آب پیاز را مستقیما روی اسکار قرار دهید و صبر کنید تا خشک شود. بعد از 15 دقیقه بشویید. این کار را 3 تا 4 بار در روز تکرار کنید و بین دفعات مصرف پیاز، حتما مرطوب کننده بزنید.

4. ژل آلوئه ورا

اکثر افراد از خواص آلوئه ورا برای پوست آگاه هستند و می‌دانند این ماده مفید و موثر طبیعی خواص ضدالتهاب دارد. گفته شده این ماده طبیعی جذاب در طب سنتی، می‌تواند تحریک پوستی را کاهش داده و بازسازی سلول‌های جدید را تحریک کند.

مواد مورد نیاز: ژل آلوئه ورا

روش مصرف: می‌توانید برگ آلوئه ورا را تهیه و با توجه به دستورالعملی که در این مقاله آموختید، ژل آن را خارج کنید. علاوه بر این می‌توانید ژل‌های آماده را خریداری کنید. به هر حال ژل را روی اسکار ماساژ دهید. بعد از ماساژ با ژل، نیازی به شستن صورت نیست. روزانه 2 تا 3 بار ژل را تمدید کنید.

5. انگور فرنگی هندی

انگور فرنگی هندی یا آمله غنی از ویتامین C است که به کاهش تشکیل اسکار کمک می‌کند. این میوه با خاصیت مهاری تیروزیناز خود، باعث از بین رفتن جای زخم شده و حتی اسکارهای قدیمی را روشن می‌سازد. اگر پوست شما مستعد کلوئید است، این ماده از تشکیل کلوئیدهای جدید جلوگیری می‌کند.

مواد مورد نیاز: پودر انگور فرنگی هندی – روغن زیتون

روش مصرف: به میزان کافی پودر آمله را با روغن زیتون مخلوط کنید تا خمیر نرمی به دست آید. خمیر را مانند ماسک صورت بمالید و 10 تا 15 دقیقه صبر کنید. سپس با آب بشویید. از این ماسک یک روز درمیان استفاده کنید.

6. روغن درخت چای

روغن درخت چای حاوی ترکیبات فیتوشیمیایی است که به مرور به بهبود اسکارهای آکنه و جای زخم‌ جراحی کمک می‌کند. این ماده گردش خون ناحیه آسیب دیده را افزایش داده و از عفونت این ناحیه جلوگیری می‌کند. توجه داشته باشید که قبل از مصرف، حتما تست حساسیت را انجام دهید؛ این روغن در برخی ممکن است باعث واکنش‌های حساسیت زا شود.

مواد مورد نیاز: 2 تا 3 قطره روغن درخت چای – یک قاشق غذاخوری آب یا روغن زیتون

روش مصرف: روغن درخت چای را در روغن زیتون یا آب رقیق کنید. ناحیه آسیب دیده را با آن ماساژ دهید و اجازه دهید تا صبح روی صورت‌تان بماند. از این درمان هر شب قبل از خواب استفاده کنید.

7. روغن نارگیل

روغن نارگیل حاوی ترکیبات فنولیک اسید، آنتی اکسیدان و ویتامین‌هایی است که رشد بافت و سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهد. این ماده می‌تواند در از بین بردن جای زخم های قدیمی موثر باشد و همچنین خواص ضد میکروبی آن از ایجاد کلوئیدهای جدیدتر جلوگیری می‌کند.

مواد موردنیاز: یک قاشق چای خوری روغن نارگیل خالص

روش مصرف: روغن نارگیل را کف دست‌تان بریزید و به هم بمالید تا کمی گرم شود. روغن را هر شب قبل از خواب روی اسکارها بزنید.

8. آب سیب زمینی

آب سیب زمینی غنی از ترکیبات فیتوشیمیایی است که پوست شما را تمیز کرده و قرمزی و تیرگی‌های ناشی از جای جوش و آکنه را روشن می‌کند. با این ماده پوست‌تان به مراتب شفاف و روشن‌تر به نظر می‌رسد.

مواد مورد نیاز: 2 قاشق غذاخوری آب سیب زمینی

روش مصرف: یک سیب زمینی خام را رنده کرده و آب آن را جدا کنید. یک توپک پنبه‌ای را در آب سیب زمینی غوطه ور کرده و آن را روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. 10 دقیقه صبر کنید و سپس بشویید. درمان با سیب زمینی را 2 تا 3 بار در هفته انجام دهید.

9. روغن اسطوخدوس

روغن اسطوخدوس سرشار ترکیباتی است که خواص ضدقارچی، ضدالتهاب و ضدمیکروبی دارند و بنابراین می‌توانند پاسخ التهابی ناشی از عفونت جای زخم را التیام ببخشند. این روغن به مرور زمان به از بین بردن جای زخم پشت پا و دیگر خراش‌های بدن کمک می‌کند.

مواد مورد نیاز: 2 تا 3 قطره روغن اسطوخدوس – 1 قاشق چای خوری روغن بادام شیرین

روش مصرف: دو روغن مذکور را با هم مخلوط کنید. توپک پنبه‌ای را به این ترکیب آغشته کرده و روی نواحی آسیب دیده بگذارید. بعد از 10 دقیقه کل صورت‌تان را بشویید. این کار را روزانه 2 تا 3 بار تکرار کنید.

در پایان از شما دعوت می‌کنیم که دستورالعمل ساخت سه ماسک خانگی فوق العاده و بسیار موثر را برای از بین بردن جای زخم و اسکارهای آکنه‌تان با مشاهده ویدیوی زیر از دست ندهید:

سخن پایانی

هر درد، درمان ویژه و هر جای زخمی مرهم خاص خودش را دارد. در این مقاله نحوه شناسایی انواع اسکار و بهترین و اثربخش‌ترین راهکارهای از بین بردن جای زخم های جدید و قدیمی را معرفی کردیم. با این وجود تاکید می‌کنیم در صورت شدید بودن جای زخم و عفونی شدن آن، حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و صرفا به راهکارهای خانگی اکتفا نکنید. پذیرای سوالات احتمالی شما در بخش نظرات این مقاله از مجله زیبایی و آرایش میس و مستر هستیم.

سوالات متداول درمورد از بین بردن جای زخم